Mình chia sẻ một vài mẹo & thủ thuật cơ bản cho người mới mua và sử dụng máy tính Mac, MacBook cũng như mới làm quen với nền tảng macOS. Thật ra để mà chia sẻ thủ thuật thì có muôn vàn thứ để chia sẻ, nhưng lưu ý đây chỉ là "cơ bản" để bạn làm quen với Mac mà thôi, qua đó bạn có thể làm việc hay học tập hằng ngày với những gì bạn nắm bắt và sử dụng Mac. Mình không đi chuyên sâu vào thủ thuật phức tạp khác.
Bước đầu tiên bạn cần làm quen với phím tắt trước, vì đây là đièu quan trọng và cơ bản nhất để giúp bạn sử dụng máy được nhanh hơn, tiết kiệm thời gian hơn.
Phím Command sẽ là phím chính để bạn thao tác với mọi phím tắt trên nền tảng Mac, bao gồm:
Ảnh chụp màn hình sẽ được đưa ra ngoài desktop theo dạng file png
Bàn rê trackpad là thứ tuyệt vời nhất trên Mac, khi xài một thời gian có thể bạn sẽ quên luôn thói quen phải sử dụng chuột.
Bạn vào System Preferences và chọn Trackpad để xem thêm hướng dẫn cũng như tuỳ chỉnh Trackpad.
Đây là cửa sổ finder, mình đánh số để giải thích nhanh:
Tiếp theo
Nếu bạn muốn đặt tên nhiều file theo số thứ tự thì hãy quét những file đó cùng lúc... À nhắc đến cách chọn nhiều file cùng lúc thì nhấn giữ Command và chọn trackpad (hoặc chuột) vào mỗi file là được.
Sau khi chọn các file cần đặt tên, bấm 2 ngón vào trackpad (hoặc chuột phải) - chọn Rename xx Items
Sẽ có 2 cách đặt tên: Replace Text và Format
Để vào nhanh một folder, thay vì click trackpad hoặc click chuột 2 lần rồi bấm icon back ra, bạn nhấn tổ hợp phím Command + phím mũi tên xuống (Để vào) hoặc Command + phím mũi tên lên (Để back ra lại).
Mặc định Finder trong macOS không hiện dung lượng của folder, chỉ hiện cho file mà thôi. Điều này gây khó khăn cho chúng ta khi cần giám sát folder nào đó hoặc khi cần copy, paste. Bình thường bạn sẽ phải bấm vào Get Info để thấy được thông tin này, nhưng với chỉ một tùy chỉnh nhỏ bạn sẽ thấy ngay size của folder mà không cần bấm thêm cửa sổ nào khác. Cách làm cực kì đơn giản như sau:
Đây là cửa sổ của System Preferences, hay còn gọi là quản lí hệ thống, hình trên là cửa sổ System Preferences bên macOS Catalina mới, hình dưới là macOS cũ hơn. Tuy nhiên về mặt giao diện không thay đổi quá nhiều.
Bên trong System Preferences có những mục bạn cần quan tâm như cài đặt ngôn ngữ, bàn phím, tài khoản iCloud, độ phân giải hiển thị, bảo mật,...
Điều tuyệt vời trên macOS đó chính là bạn có thể chỉnh độ phân giải hiển thị: Bên trong System Preferences - chọn Display - ở tab Display bạn chọn Scaled và chỉnh tuỳ mắt nhìn.
Mặc định máy tính Mac, MacBook sẽ có ngôn ngữ Tiếng Việt cài sẵn, tất nhiên có cả bộ gõ Telex hay VNI luôn. Bên trong System Preferences - bạn chọn Keyboard - chọn tab Input Sources và thêm dấu + để chọn cách gõ phím mà bạn mong muốn.
Tất nhiên phải đăng nhập iCloud ở những bước đầu set up máy, bạn cũng nên vào System Preferences - iCloud (hoặc vào Apple ID với macOS Catalina) để quản lí những dữ liệu cần được sync giữa iPhone, iPad, Mac, vân vân... như mail, ghi chú, nhắc nhở, Safari, danh bạ,...
iWork là bộ làm việc soạn thảo văn bản, số liệu và trình chiếu của Mac, bao gồm:
iWork có giao diện gần gũi, dễ dùng, dễ mầy mò làm quen, cũng như những templates có sẵn rất đẹp mắt. Nếu như máy bạn không có sẵn bộ iWork này thì có thể tải về miễn phí tại Mac App Store.
Thanh Dock là nơi chứa các ứng dụng trên máy tính Mac, khi mới mua máy thì mặc định thanh Dock ở phía dưới. Để sắp xếp tuỳ mắt nhìn, bạn sẽ thấy ở phần cuối bên tay phải có một dấu gạch nhỏ màu trắng, nhấn bằng 2 ngón vào Trackpad, chọn Position on Screen rồi chọn trái hay phải tuỳ bạn. Mình khuyên nên sắp xếp Dock qua tay phải để có nhiều không gian hiện thị ở chính giữa hơn.
Stacks là lệnh nhóm các file, hình ảnh bên ngoài màn hình desktop lại với nhau theo từng mục của nhóm đó để người dùng dễ xác định hơn và nhìn màn hình cũng gọn hơn rất nhiều so với trước đây các file và hình ảnh thường rãi rác bên ngoài desktop trong rất lộn xộn.
Bạn dùng 2 ngón tay nhấp và Trackpad (hoặc chuột phải) chọn vào khoảng không ngoài màn hình desktop, chọn Use Stacks.
Ở trong văn bản, bạn nhấn tổ hợp phím Command + Control + Space. Sẽ hiện đầy đủ Emojis cho bạn sử dụng, việc chọn lựa cũng trực quan hơn, nhanh hơn.
Làm quen với Touch Bar (với MacBook Pro có Touch Bar)
Touch Bar là giải màn hình OLED cảm ứng thay thế cụm phím function F1 -> F12. Từ đời MacBook Pro 2016 trở lên là có Touch Bar và Touch Bar chỉ có trên dòng Pro. Mình biết sẽ càng lúc càng nhiều người mua máy có Touch Bar nhiều hơn nên sẽ hướng dẫn để bạn làm quen với nó.
Thật ra đối với mình Touch Bar sẽ tiện ích trong nhiều trường hợp, và đảm bảo khi bạn sử dụng Touch Bar rồi sẽ chẳng còn nhớ dải function cũ nữa.
Những tác dụng cơ bản của Touch Bar:
Có nhiều cách tạo chữ ký trên Mac nếu bạn soạn thảo văn bản, hợp đồng, báo cáo, hay thư từ. Đầu tiên cách 1 - mình hướng dẫn cách tạo trên bất ký nền tảng macOS nào (mới và cũ).
Cách 1:
Sau khi bạn xuất file văn bản đó ra dạng PDF, bạn mở file đó lên, chọn Tools trên thanh menu - chọn Annotate - chọn Signature - chọn Manage Signatures.
Lúc này sẽ có 2 dạng cho bạn tạo chữ ký: Viết bằng tay lên Trackpad hoặc ký tên là một tờ giấy rồi đưa lại gần camera webcam để nhận dạng. Tốt nhất nên chọn biện pháp ký bằng tay bên ngoài rồi đưa tờ giấy đó lên webcam.
Mình đã tạo chữ ký bằng camera webcam, nó sẽ nhận dạng và đưa vào file văn bản, dĩ nhiên chúng ta có thể tuỳ chỉnh kích thước to nhỏ cho chữ ký.
Lưu ý: nên ký vào giấy trắng, không bị nhăn và sạch, để camera nhận điện chữ ký được tốt nhất.
Cách 2: Chỉ khả thi với Pages - KeyNote - Numbers.
Nếu bạn có iPad có hỗ trợ Apple Pencil thì chuyện ký lại càng dễ dàng hơn. Với cách này bạn không cần phải xuất file PDF làm gì nữa, trong quá trình soạn thảo văn bản bạn có thể chèn chữ ký luôn, lưu ý: Nhớ mở sẵn iPad bên cạnh và cách này chỉ hỗ trợ cho các ứng dụng iWork mà mình đã giới thiệu ở trên.
Bạn dùng 2 ngón chạm vào Trackpad (hoặc nhấn chuột phải) vào khoảng trống trong ứng dụng soạn thảo - chọn Import from iPhone or iPad - Chọn Add Sketch
Lúc này ngay lập tức màn hình iPad sẽ hiển thị khoảng trống cho bạn ký hoặc vẽ gì đó lên rồi bấm Done là tự động sẽ xuất hiện trên màn hình Mac.
Trên những dòng MacBook có trackpad kiểu Force Touch, bạn có thể sử dụng "Force Click" để tra cứu ngôn ngữ từ vựng. Chỉ cần bạn đưa con trỏ đến từ nào đó muốn tra cứu - bạn nhấn mạnh một lực xuống trackpad và nó sẽ hiển thị dữ liệu tra cứu.
Riêng đối với macOS Catalina 10.15 sẽ có dữ liệu của từ điển Anh - Việt của Lạc Việt, sẽ giúp bạn tra những từ vựng Tiếng Anh như đang tra từ điển. Tóm lại Force Click sẽ nhanh hơn rất nhiều so với việc bạn bôi đen chữ đó rồi nhấn từng bước đến tra cứu.
Cũng với Force Click, bạn có thể đổi tên nhanh folder, bạn cũng chỉ đưa con trỏ đến phần tên bên dưới folder cần đổi tên là được.
Nếu bạn đang đeo Apple Watch thì trên Mac có tuỳ chọn mở khoá máy vào tài khoản thông qua Apple Watch. Có nghĩa giờ đây mỗi khi bạn lấy Mac ra, mở nó lên và tay bạn đang đeo Apple Watch thì nó sẽ tự động mở luôn, tương tự với các ứng dụng đòi hỏi Touch ID hoặc passcode.
Bạn vào System Preferences - vào Security & Privacy - ở tab General đầu tiên bạn tick vào ô "Use your Apple Watch to unlock apps and your Mac".
Nếu bạn chỉ muốn chụp màn hình cửa sổ apps đang mở hay một vùng nhỏ cố định như một số ảnh chụp màn hình mình để vào bài này, bạn chỉ cần nhấn tổ hợp phím Command + shift + 4 + phím space. Lúc này sẽ có một icon hình máy ảnh, bạn lia đến vùng cửa sổ nào, máy Mac sẽ hiển thị màu xanh ở vùng đó để phân biệt vùng bạn sẽ chụp.
Người dùng Mac thường chẳng ai sử dụng duy nhất 1 Desktop, thay vào đó có thể tạo thêm để kéo thả các cửa sổ ứng dụng vào đó hoặc thêm không gian hiển thị.
Để tạo thêm, ban đầu bạn sử dụng 4 ngón tay vuốt ra trên trackpad (như cách hướng dẫn trackpad ở trên), lúc này màn hình sẽ hiển thị đầy đủ các cửa sổ app bạn đang mở cũng như phía trên có hiển thị Desktop và một dấu + bên phía tay trái để bạn nhấn thêm Desktop nếu cần. Khi thêm Desktop rồi bạn có thể kéo nó qua trái hay phải (So với Desktop chính là số 1).
Và khi để di chuyển qua lại giữa các Desktop nhanh nhất bạn chỉ cần vuốt 4 ngón tay lên trackpad theo hướng trái hoặc phải.
Đây là điều tuyệt vời của hệ sinh thái Apple, khi bạn có thể copy & paste giữa các thiết bị với nhau, chỉ cần chắc chắn rằng các thiết bị có mở Wi-Fi, Bluetooth và Handoff trong mục Cài đặt (Settings).
Đối với Mac, bạn vào System Preferences - chọn General - kéo xuống dưới tick vào ô "Allow Handoff..."
Lưu ý: Các thiết bị của bạn phải đăng nhập chung một iCloud.
Khi bạn đưa con trỏ chuột vào kí hiệu màu xanh lục trên một cửa sổ ứng dụng, nó sẽ hiển thị các menu để bạn phóng to cửa sổ đó hoặc chia đôi ra làm 2, bên còn lại cho một ứng dụng đang mở khác. Sẽ thuận lợi hơn trong việc hiển thị 2 ứng dụng cùng lúc để bạn dễ làm việc hơn.
Sử dụng Mac thì mọi thao tác mở ảnh hay mở file trong một ứng dụng làm việc nào đó thì bạn nên kéo thả file đó vào cho nhanh. Ví dụ như bạn đang mở Photoshop, bạn muốn kéo ảnh từ Desktop vào Photoshop để chỉnh sửa thì chỉ việc kéo hình đó vào Photoshop vào là xong, tiết kiệm thời gian rất nhiều.
Nếu sử dụng MacBook thì bạn hãy quên đi thói quen phải nhấn từng bước để shut down máy, không sử dụng nữa chỉ việc gập máy lại, mọi ứng dụng cũng như bên trong máy sẽ tự động ngưng xử lí. Đây là điều tuyệt vời và sự thông minh của macOS từ xưa đến nay (OS X), sử dụng thì cứ việc mở máy ra và tiếp tục làm việc thôi.
Như đã nói, ở trên là tất cả những mẹo và cách dùng Mac cơ bản, bạn sẽ dần dà làm quen thôi. Tất nhiên còn rất nhiều mẹo hữu ích khác đêr sử dụng Mac nữa nhưng mình cũng chỉ dừng ở những thứ cơ bản mà thôi. Anh em có thể chia sẻ thêm mẹo và thao tác sử dụng cá nhân hằng ngày trên Mac nhé!
Cre: Tinhte.vn